Thực hiện Quyết định số 2396/QĐ-UBND ngày 14/9/2022 Ban hành Kế hoạch xây dựng Tổ Khuyến nông cộng đồng trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2022-2025, Trung tâm Khuyến nông Quảng Nam trực tiếp đến từng huyện hướng dẫn, nắm bắt tình hình cụ thể để hướng dẫn, hỗ trợ, giúp đỡ địa phương xây dựng Tổ KNCĐ; đồng thời tăng cường năng lực cho thành viên tham gia các Tổ đã được xây dựng và có Quyết định công nhận của cấp xã, thông qua việc tổ chức những khóa tập huấn kỹ thuật cây trồng, con vật nuôi, kỹ năng khuyến nông, cấp phát sổ sách, tài liệu kỹ thuật, tham gia hội họp,…Đặc biệt, tập trung nguồn lực để xây dựng Tổ KNCĐ đối với 39 xã đã, đang và sẽ về đích nông thôn mới theo văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh giai đoạn 2021 – 2025.
Tập huấn nâng cao kiến thức cho Tổ Khuyến nông cộng đồng tại thị xã Điện Bàn Sau 02 năm triển khai thực hiện, đến nay toàn tỉnh đạt được một số kết quả sau:
- Trung tâm Khuyến nông phối hơp với QRT tuyên truyền một số hoạt động về xây dựng Tổ KNCĐ trên địa bàn tỉnh thông qua phóng sự, tin bài…trong một số chương trình của Đài truyền hình Quảng Nam nhằm giới thiệu và phổ biến để các tổ chức (doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác,…), cá nhân có tâm huyết với nông nghiệp, yêu thích nghề nông, gắn bó với cộng đồng,…biết để tham gia thành viên của Tổ KNCĐ.
- Toàn tỉnh thành lập được 857 tổ khuyến nông cộng đồng với hơn 5.631 thành viên tham gia. Thành phần tham gia là cán bộ nông nghiệp và môi trường xã, cán bộ thú y, bảo vệ thực vật và đại diện các tổ chức chuyên môn, các cán bộ đoàn thể (Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên...), giám đốc hợp tác xã, tổ hợp tác và nông dân sản xuất giỏi tại địa phương. Nhiều tổ khuyến nông cộng đồng hoạt động được đánh giá ban đầu mang lại hiệu quả, góp phần quan trọng cho phát triển kinh tế nông nghiệp, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống người nông dân tại địa phương.
- Biên soạn, in ấn và cấp phát hơn 1.100 cuốn Tổ tay khuyến nông đến các thành viên tham gia tổ khuyến nông cộng đồng và các cá nhân làm công tác khuyến cấp huyện, xã. Sổ tay gồm 200 trang, đóng cuốn lò xo trong đó gồm 60 trang chứa đựng nhiều nội dung bổ ích như thông tin kết nối từ Trung tâm Khuyến nông tỉnh, phòng Nông nghiệp/Trung tâm Kỹ thuất nông nghiệp cấp huyện, các quy trình kỹ thuật cần thiết cho sản xuất, một số văn bản liên quan đến xây dựng Tổ KNCĐ và 140 trang giấy kẻ để người có thể ghi chép nhưng nội dung/thông tin cần thiết.
- Đến cuối năm 2023, Trung tâm Khuyến nông đã tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho khoảng 810 thành viên/27 lớp tại 27 xã về đích nông thôn mới trong năm 2021-2025, mỗi lớp được tập huấn 2 ngày cho các thành viên tham gia Tổ KNCĐ hoặc dự kiến tham gia Tổ trong trong thời gian đến. Qua các lớp tập huấn trong đợt này, các thành viên tổ KNCĐ được trang bị nhiều kiền kiến thức về kỹ thuật nuôi, trồng các loại cây con phù hợp với thỗ nhưỡng, khí hậu tại địa phương và nhu cầu thị trường tiêu thụ; kỹ thuật phòng chống các bệnh thường gặp đối với cây/con; trang bị kỹ năng khuyến nông (kỹ năng tập huấn cho người lớn tuổi, tập huấn khuyến nông có sự tham gia, thiết kế bài giảng cho học viên là nông dân, kỹ năng dẫn dắt và thuyết phục nông dân tham gia các mô hình trình diễn, thực hành,…); phương pháp lập kế hoạch khuyến nông; giới thiệu về chuyển đổi số và áp dụng chuyển đổi số trong nông nghiệp,…
- Bên cạnh đó, với sự quan tâm, tạo điều kiện của các huyện, thị xã, thành phố bố trí nguồn kinh phí, Trung tâm kỹ thuật Nông nghiệp các huyện, thị xã, thành phố đã tổ chức được 26 lớp tập huấn cho đối tượng là thành viên Tổ KNCĐ hoặc dự kiến là thành viên Tổ KNCĐ với hơn 600 người tham gia.
Trong thời gian qua, sau khi thành lập Tổ KNCĐ các địa phương đã thực hiện được các hoạt động nổi bật sau:
- Thành phố Hội An: Hoạt động liên kết hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm hoa cây cảnh tại phường Thanh Hà, phường Cẩm Châu; Mô hình Tổ đoàn kết nghề câu tại xã Tân Hiệp; Hoạt động chuyển giao các tiến bộ kỹ thuật trồng dưa lưới tại xã Cẩm Hà, trồng lúa hữu cơ tại xã Cẩm Thanh; Hoạt động tư vấn thành lập HTX nông nghiệp tại phường Cẩm Châu.
- Huyện Đại Lộc: Tổ chức các buổi tư vấn kỹ thuật, chuyển giao công nghệ, phối hợp với Hội nông dân tư vấn hỗ trợ hình thành các Tổ hợp tác, phát triển thị trường, liên kết sản xuất, tư vấn, đối với các Tổ hợp tác tại địa phương.
- Huyện Đông Giang: Phối hợp, hỗ trợ các cơ quan, đơn vị quản lý chuyên ngành tổ chức lớp đào tạo, tập huấn, các chương trình chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật nông nghiệp và công nghệ, tổ chức quản lý kinh doanh nông nghiệp hiệu quả bền vững.
- Huyện Phú Ninh: Thực hiện tuyên truyền, phổ biến những cơ chế, chính sách về chăn nuôi, trồng trọt; giúp người dân tiếp cận được các tiến bộ khoa học kỹ thuật áp dụng và sản xuất; tham gia tuyên truyền vận động nhân dân hiến đất, vật kiến trúc, đóng góp kinh phí để mở rộng các tuyến đường giao thông nông thôn; vận động người dân thực hiện chỉnh trang cải tạo vườn trong xây dựng khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu; khảo sát và lấy danh sách các hộ nông dân có nhu cầu tham gia các mô hình liên kết như gà đẻ trúng, heo thịt, sản xuất giống lúa mới, mã số vùng trồng cây dưa hấu, trồng ớt hàng hóa, phát triển kinh tế vườn, kinh tế trang trại theo Nghị quyết 35/NĐ- HĐND của Hội đồng nhân dân tỉnh.
- Huyện Thăng Bình: Kết hợp với cơ quan chuyên môn tổ chức hội thảo, nhân rộng sản xuất nông nghiệp cho các xã lân cận như: Mô hình phân hữu cơ tại xã Bình Chánh.
- Thành phố Tam Kỳ: Tổ chức tập huấn hướng dẫn kỹ thuật chuyên ngành trong lĩnh vực nông nghiệp theo nhu cầu của Tổ như: Kỹ thuật trồng cây ăn quả, cây lạc, sản xuất lúa hữu cơ, trồng hoa phát triển kinh tế vườn, sản xuất rau an toàn, kỹ thuật nuôi trồng thủy sản…; Hỗ trợ xây dựng mô hình trồng rau muống biển tại Tam Thanh.
- Huyện Quế Sơn: Vận động bà con nông dân chấp hành lịch thời vụ và cơ cấu giống; Phòng chống có hiệu quả dịch bệnh trên cây trồng và con vật nuôi; Tham gia trình diễn các mô hình khuyến nông hiệu quả để bà con nông dân học tập và làm theo.
- Huyện Duy Xuyên: Thường xuyên tổ chức thăm đồng để nắm bắt tình hình sinh trưởng và phát triển của cây trồng, để hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật để nông dân chăm sóc; Tham gia các buổi họp giao ban hàng tuần do UBND các xã tổ chức để báo cáo kịp thời về hoạt động sản xuất, tình hình sinh trưởng phát triển của cây trồng, con vật nuôi đồng thời nắm bắt những chỉ đạo, hướng dẫn của chính quyền địa phương, các cơ quan chuyên môn nhằm triển khai kịp thời đến nhân dân.
Trang trại nuôi bò BBB tại xã Điện Quang thị xã Điện Bàn Trong quá trình triển khai thực hiện, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn gặp một số khó khăn như sau:
- Sản xuất nông nghiệp của tỉnh có điểm xuất phát thấp, phát triển chưa bền vững, tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro, thiên tai, dịch bệnh, sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún.
- Việc đầu tư cho nông nghiệp nói chung và cho công tác khuyến nông nói riêng còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu sản xuất hàng hóa, chưa có cơ chế huy động nguồn lực hiệu quả; Cơ sở hạ tầng thiếu đồng bộ, biến đổi khí hậu, diễn biến cực đoan của thời tiết kéo dài và phức tạp, tiếp tục gây nhiều khó khan cho sản xuất nông nghiệp.
- Việc chuyển đổi cơ cấu lao động hiện nay làm cho lao động chất lượng cao trong lĩnh vực nông nghiệp ngày càng ít, người dân tham gia hoạt động nông nghiệp đa phần ở độ tuổi cao. Do vậy, các thành viên của Tổ KNCĐ chủ yếu là người lớn tuổi, hoạt động chủ yếu dựa vào kinh nghiệm nên việc tiếp cận các văn bản quản lý, công nghệ kỹ thuật mới chậm dẫn đến việc chuyển giao tiến bộ KHKT khó khăn do đó hiệu quả hoạt động của Tổ KNCĐ cũng có phần ảnh hưởng.
- Do mới được thành lập và đi vào hoạt động nên còn gặp nhiều khó khăn trong công tác chỉ đạo, điều hành hoạt động của tổ, chưa thực hiện được nhiệm vụ: liên kết thị trường, tư vấn HTX, đào tạo nông dân số và nhiệm vụ chính trị khác. Các thành viên trong tổ còn hạn chế về kiến thức để thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của tổ Khuyến nông cộng đồng; đặc biệt là kiến thức về phát triển thị trường, quản trị HTX, liên kết theo chuỗi giá trị, quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc, chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp.
- Năng lực đội ngũ khuyến nông, nội dung và phương pháp hoạt động khuyến nông chưa bắt kịp trong việc phát triển của xã hội, chưa linh hoạt, đa dạng theo tình hình sản xuất, chưa đáp ứng tốt cho nhu cầu sản xuất hàng hóa nhất là khâu liên kết sản xuất, quảng bá, kết nối bán hàng, truy xuất nguồn gốc, liên kết chuỗi.
- Quá trình nhận thức về mục tiêu, ý nghĩa của Tổ KNCĐ chưa thật sự quan tâm. Một số địa phương còn lúng túng trong việc triển khai, tổ chức thực hiện, vận động các thành phần và người dân tham gia Tổ KNCĐ; Hầu hết thành viên tham gia Tổ KNCĐ chưa được trang bị nghiệp vụ, kỹ năng khuyến nông cũng như những kiến thức hiểu biết cơ bản về kỹ thuật cây trồng, con vật nuôi nên việc hỗ trợ, chia sẻ, hướng dẫn người sản xuất trong cộng đồng gặp nhiều khó khăn.
- Trang thiết bị, máy móc, tài liệu, sổ sách còn thiếu, cơ sở hạ tầng nông thôn miền núi còn hạn chế; Kinh phí đi lại, hỗ trợ các hoạt động hội họp,…không được hỗ trợ vì chưa có cơ chế, chính sách của Nhà nước các cấp nên ảnh hưởng đến nội dung và kết quả hoạt động của Tổ KNCĐ.
Từ những kết quả nêu trên, đề ra nhiệm vụ, giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Tổ KNCĐ trong thời gian đến:
Tiếp tục các hoạt động nhằm tăng cường năng lực cho Tổ KNCĐ như :
+ Tổ chức tập huấn, hội thảo các phương pháp kỹ năng về thực hiện các quy trình công việc theo hướng bắt tay chỉ việc thấu suốt, vận hành chủ động, duy trì thường xuyên.
+ Trang bị tài liệu, cung cấp thông tin, tuyên truyền các nội dung về xây dựng NTM, Nghị quyết của Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, kinh tế nông nghiệp, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn cho thành viên tổ Khuyến nông cộng đồng nắm rõ hiểu sâu và chuyển tải được đến nhân dân.
+ Tổ chức đào tạo chuyên sâu cho tổ trưởng, tổ phó (KNV) về các nội dung thị trường, kinh tế tập thể, phát triển HTX, liên kết chuỗi giá trị, chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp, kỹ năng tư vấn, phương pháp xây dựng kế hoạch, phương án kinh doanh, khởi nghiệp, quảng bá sản phẩm, xây dựng vận hành kênh bán hàng, truy xuất nguồn gốc các khóa online và ofline. Tổ chức thi KNCĐ giỏi.
+ Lấy cán bộ khuyến nông viên làm nòng cốt để dẫn dắt hoạt động của Tổ KNCĐ theo tinh thần tổ KNCĐ là lực lượng chủ lực ở địa phương, Khuyến nông kết nối vì nền nông nghiệp xanh bền vững.
+ Tổ chức các hoạt động kết nối các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có liên quan đến dịch vụ nông nghiệp về đầu vào sản xuất, đầu ra của sản phẩm để các Tổ KNCĐ ký kết hợp đồng và triển khai tại địa phương mình tại Trung tâm kỹ thuật nông nghiệp cấp huyện.
+ Tổ chức cho tổ trưởng, tổ phó và thành viên tổ KNCĐ đi tham quan học tập tại một số tỉnh và công ty, nhà máy của các doanh nghiệp lớn có mô hình, sản phẩm tốt để về tuyên truyền, giới thiệu cho nông dân.